In 2022 voerden Destatis en de regionale statistische bureaus in Duitsland de landelijke Tijdsbestedingsenquête (ZVE2022) uit met behulp van de Zeitverwendung-applicatie (de ZVE2022-app). Het was de eerste keer dat respondenten via een app konden deelnemen aan de Duitse tijdsbestedingsstudie. Een recent artikel in Wirtschaft und Statistik (WISTA, editie 5/2025) presenteert interessante methodologische inzichten op basis van deze Duitse Tijdsbestedingsenquête.
ZVE2022 is een op huishoudens gebaseerde studie die alle leden van het huishouden van 10 jaar en ouder omvat. Deelnemers werden gevraagd om gedurende drie dagen (twee weekdagen en één weekenddag) een tijddagboek in te vullen, een individuele vragenlijst te beantwoorden en op huishoudniveau een afzonderlijke huishoudvragenlijst in te vullen.
De app is ontwikkeld op het MOTUS-dataverzamelingsplatform, een platform van het Belgische bedrijf hbits, een spin-off van de Vrije Universiteit Brussel.
Voor het eerst in de geschiedenis van de Duitse tijdsbestedingsenquête konden deelnemers hun tijddagboeken zowel digitaal invullen via deze nieuwe Zeitverwendung-app, als op papier, binnen een online-first-strategie. Deze nieuwe aanpak betekende een belangrijke stap in de digitale transformatie van officiële tijdsbestedingsstatistieken in Duitsland, aangezien eerdere enquêtes uitsluitend op papier werden uitgevoerd.
De MOTUS-app zoals deze eruitzag in 2022.
Een recent artikel in WISTA (Wirtschaft und Statistik, editie 5/2025) presenteert interessante methodologische bevindingen:
Lees het artikel hier (Duits)
Het wordt aanbevolen om het volledige artikel te lezen, inclusief de bijbehorende grafieken, om een volledig beeld te krijgen van de resultaten. Hieronder volgen enkele belangrijke inzichten:
Belangrijkste inzichten
- Deelname:
9.764 huishoudens en 19.407 personen leverden bruikbare tijddagboeken in.
Hiervan gebruikte 74,5% (14.229 personen) de app, terwijl 25,5% (5.178) papieren dagboeken invulden — wat wijst op een hoge acceptatie van de digitale methode.
- Gebruikspatronen:
De app was vooral populair bij jongere deelnemers en nieuw gerekruteerde huishoudens.
De uitvalpercentages waren ongeveer tweemaal zo hoog bij app-gebruikers als bij papiergebruikers (36% tegenover 18%), maar dit lijkt eerder te wijten aan selectieve deelname dan aan technische problemen.
- Waarde van een gemengde methode:
De studie toont het voordeel van het combineren van digitale (app) en papieren dagboeken. Verschillende groepen hebben verschillende voorkeuren, en het aanbieden van beide opties verbetert de representativiteit — met name de app hielp om gezinnen met kinderen en moeilijk bereikbare groepen beter te betrekken.
- Datakwaliteit:
Papieren dagboek gebruikers rapporteerden meer activiteitswisselingen (meer detail), zelfs na correctie voor selectiebias.
Hoewel de app invloed lijkt te hebben op de mate van detail in de gegevens, bleven de algehele dagelijkse activiteitenpatronen en tijdsindelingen consistent tussen beide methoden. Dit biedt waardevolle inzichten voor toekomstige verbeteringen van de dagboekmodule van de app.
- Implementatie:
De MOTUS-backoffice speelde een belangrijke rol in de nauwe coördinatie tussen de federale en regionale statistische bureaus, wat essentieel was voor het succes van het project. Daarnaast bleek procesmetadata waardevol voor zowel monitoring als ondersteuning gedurende het hele project.
Vooruitblik
De Duitse Huishoudbudgetenquête 2023 (EVS 2023) maakte eveneens gebruik van het platform, via de Einkommen & Verbrauch-app (EVS2023-app). Hetzelfde geldt voor de Wirtschaftsrechnung-app (LWR-app), die gegevens verzamelt sinds 2024 en de daaropvolgende jaren.
Het MOTUS-platform blijft zich verder ontwikkelen — met verbeterde gebruiksvriendelijkheid, extra functionaliteit en uitbreiding naar nieuwe statistische domeinen.
Conclusie
De ZVE2022-Tijdsbestedingsenquête markeert een belangrijke stap in de digitale transitie van huishoudenquêtes in Duitsland, dankzij een doordachte online-first, gemengde-modusstrategie.
