Oplossing Tag: Werklast

Context in kaart gebracht: taakbelasting van leraren

Achtergrond

Het is de paradox van het beroep van leerkracht: een zware werkbelasting en hoge tijdsdruk versus de idee van korte werkdagen en veel vakantie. De discrepantie tussen wat leerkrachten zeggen te doen en het beeld van wat de samenleving denkt dat ze doen is hardnekkig. Ze nodigt uit tot discussies over het misverstaan van het beroep van leerkracht en de hoeveelheid niet-lesgebonden taken die leerkrachten op zich nemen, zowel in de samenleving als in de politiek.


De opdracht

Tegen de achtergrond van de politieke discussie over het beroep van leerkracht, besloot Vlaams minster van Onderwijs Hilde Crevits om een studie uit te voeren met als doelstelling om op objectieve wijze de werktijd en de werktaken van leerkrachten in het basis- en secundair onderwijs (inclusief het bijzonder onderwijs) in kaart te brengen. Daarbovenop moet informatie over de arbeidsomstandigheden waaronder leerkrachten hun job uitoefenen extra context bieden. Voor het verzamelen van context-rijke gedragsdata wordt het MOTUS softwareplatform gebruikt.

“MOTUS brengt de taakbelasting en context van het beroep van leerkracht in kaart: wat doen ze, hoeveel, wanneer, waar, met wie, met welke technologische ondersteuning, en met welke motivatie.”


Het project

Het project loopt van januari tot april 2018 en deelname bestaat uit zeven stappen:

  1. Aan elke leerkracht (ongeveer 155.000) in Vlaanderen wordt via een mediacampagne gevraagd om deel te nemen.
  2. Deelnemen vereist het registreren van een geldig e-mailadres op een informatieve website www.hetgrotetijdsonderzoek.be.
  3. MOTUS zendt een bevestigingsmail, samen met een gebruikersnaam en wachtwoord naar de leerkracht, met de vraag om een via www.motusresearch.io een profielvragenlijst in te vullen. Deze vragenlijst bevat een controle op de geldigheid van het stamboeknummer van de leerkracht.
  4. Op basis van de binnenkomende profielvragenlijsten worden de leerkrachten gespreid over de lengte van de veldwerkperiode.
  5. Leerkrachten worden gevraagd een voorvragenlijst in te vullen die peilt naar persoonlijke achtergrondgegevens en naar kenmerken op school- en klasniveau.
  6. Hierna starten leerkrachten met hun tijdsregistratie van 7 dagen.
  7. Om het onderzoek af te ronden vullen leerkrachten een navragenlijst in met vragen over de voorbije week (i.e. de week van hun tijdsregistratie).

De resultaten

Na de dataverzameling en voorbereiding van de databanken zullen verschillende rapporten bezorgd worden aan Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits en aan de begeleidende stuurgroep die bestaat uit de onderwijskoepels en de onderwijsbonden. Na de studie krijgen de leerkrachten een overzicht van hun eigen tijd en de mogelijkheid een vergelijking gemaakt met significante anderen met waarborging van de privacy van alle deelnemers.

Via deze link kan je de perspresentatie, de rapporten en de samenvatting van het project downloaden.

Impact van een 30-uren werkweek op de levenskwaliteit

Opnieuw oplevende debatten

Het debat over arbeidsduurvermindering komt opnieuw op. Onderzoekers, vakbonden en zelfs politieke partijen zien meer en meer de voordelen in zo’n vermindering van werkuren. In de loop van de 20ste eeuw daalt het aantal uren dat er werd gewerkt gestaag, onder meer dankzij allerlei technologische vernieuwingen. Deze daling is echter afgenomen of zelfs omgekeerd  in de laatste decennia. Enkele landen zien hun werkuren terug stijgen. Een werkweek van 30 uren (in plaats van 38 uren) wordt vaak bepleit, met argumenten die betrekking hebben op het persoonlijke, huishoudelijke, maatschappelijke en economische.


Buitenlandse experimenten

Het debat dat in België gevoerd wordt, is gelijkaardig aan dat in andere landen. In enkele Scandinavische landen hebben verschillende organisaties bijvoorbeeld experimenten met een 30-urenwerkweek op poten gezet.

Het bekendste experiment is dat van een bejaardentehuis in Svartedalen in Zweden. Het verplegend personeel werkte er tussen februari 2015 en december 2016 maar 6 uur per dag werken gedurende vijf werkdagen. Om het verlies in uren op te vangen, werden 15 extra FTE aangenomen. Er werden in dit experiment ook twee controlegroepen gebruikt. De bevindingen van de kortere werkweek waren de volgende:

  • [Persoonlijk] De verminderde werkuren hadden een positieve invloed op de gezondheid van de werknemers
  • [Klant] De kwaliteit van de dienstverlening verbeterde
  • [Maatschappelijk] De vermindering in uren creëerde meer jobs
  • [Economisch] De financiële kosten stegen

Femma vzw

Het hoofdkantoor van Femma vzw bevindt zich in Schaarbeek (Brussel) en stelt 62 vrouwen en één man te werk. De meeste werknemers werken fulltime en zijn hoger opgeleid. In 2016 startte Femma met het opstellen van strategieën voor een betere balans tussen werk en privéleven.

Naast het opstarten van een experiment in België, wil Femma als vrouwenorganisatie aantonen hoe een vermindering van zes werkuren een positieve impact kan hebben op de combinatie tussen werk en gezin. Met dit experiment komt Femma niet enkele tegemoet aan hun eigen doelstelling, maar hopen zij ook het maatschappelijk debat over arbeidsduurvermindering en de positieve gevolgen ervan verder aan te wakkeren. Daarnaast is collectieve arbeidsduurvermindering reeds sinds de jaren ’70 een feministische eis, aangezien dit moet bijdragen aan een gelijkere verdeling van betaald en onbetaald werk tussen vrouwen en mannen.


Actieonderzoek

In 2019 zal het actieonderzoek van start gaan. Femma werknemers stappen dan in een 30-urenwerkweek. Gedurende deze periode van een jaar zullen zij 6 uur per week minder werken, terwijl hun lonen onveranderd blijven.

Neem een kijkje naar de projectposter van Femma

Het doel van dit actieonderzoek is het opbouwen van praktische kennis over hoe een 30-urenwerkweek bijdraagt aan de combinatie werk-gezin. Niet enkel de werknemers, maar ook hun inwonende partners zullen hierbij betrokken worden. Deelnemers moeten tweemaal per jaar telkens twee vragenlijsten en ook twee keer een tijdsregistratie behouden (van telkens één week) via MOTUS.

“MOTUS vat activiteiten die zowel betrekking hebben op het privéleven als op werkaangelegenheden. Op deze manier kunnen we de uitwisseling tussen deze levenssferen bestuderen.”

In 2018 vindt er reeds een vooronderzoek plaats en in 2020 zal er een nameting plaatsvinden. Op deze manier worden er inzichten bekomen over de impact van verschillende werktijden op de balans tussen werk en gezin.


Doel van Femma

Naast een bijdrage aan het maatschappelijke debat, hoopt Femma met deze real-life case inzicht te geven in wat voor kosten en baten er komen kijken bij deze omschakeling. We verwachten waardevolle nieuwe informatie te bekomen m.b.t. absenteïsme, levensstandaarden, de verdeling van huishoudelijk werk en levensvreugde.

Taakbelasting universiteitsdocenten in VS accuraat in beeld

Het ADVANCE-programma in de VS

Het ADVANCE-programma wil de taakbelasting van universitaire docenten in de verschillende faculteiten in kaart brengen. Het loopt over een periode van 5 jaar: van 2015 tot 2020. De doelstelling: een beeld krijgen van de problemen en obstakels voor een universitair docent die zijn beroep uitoefent.


Een accurate screening als voorwaarde voor besluitvorming

Docenten verdelen hun tijd tussen les geven, dienst verlenen en onderzoek uitvoeren. Hoé ze dat doen, is een omstreden thema.

Tot voor kort verliep de discussie over hun taakbelasting op basis van gegevens, verzameld via vragenlijsten. Er was echter nood aan een accuratere en genuanceerdere manier op de tijdsbesteding van docenten in beeld te brengen.

Een studie met het MOTUS-softwareplatform bracht de oplossing. Want MOTUS kijkt verder dan de duur van elke activiteit: ook timing, tempo en sequentie van de arbeidstaken worden meegenomen.

MOTUS kijkt verder dan de duur van elke activiteit: ook timing, tempo en sequentie van de arbeidstaken worden meegenomen.


Populatie en methode

Docenten van de ‘Big 10’ universiteiten van de VS vormen de beoogde populatie van dit onderzoek. Het gaat over ongeveer 9.000 docenten van in totaal 14 faculteiten, van sociale wetenschappen tot fysica en wiskunde. Zij kregen de uitnodiging om retrospectief hun arbeidstaken te registreren gedurende 24 uren (4 am – 4 am). De lijst van arbeidsactiviteiten kwam tot stand in overleg met de University of Maryland en Prof. dr. Liana Sayer.

Het onderzoeksopzet deelde de 9.000 docenten op in 6 groepen. Elke groep werd toegewezen aan ofwel een dinsdag ofwel een woensdag.

Het veldwerk werd gespreid over 3 weken in februari-maart 2016. Het MOTUS-softwareplatform nodigde elke docent automatisch op het juiste moment uit om zijn tijdsbesteding te registreren. Indien nodig kregen de docenten tot maximaal 2 herinneringen, telkens exact één week na de vorige uitnodiging/herinnering. Ook dat gebeurde automatisch.


Collect & repeat

Momenteel krijgen individuele docenten begeleiding op basis van de verworven data. De coördinatoren van de respectievelijke faculteiten en universiteiten kunnen dankzij de data strategische keuzes maken binnen hun instellingen en discipline.

Ook de hogescholen in de VS zullen in 2017 met dit opzet werken.