De onderzoekscontext
In 2004 werd het eerste grootschalige gebruikersonderzoek bij Openbare Bibliotheken uitgevoerd. Anderhalf decennia later heef de bibliotheeksector ingrijpende veranderingen ondergaan, mede als gevolg van de toenemende invloed van het internet die het medialandschap totaal hertekende. Hoewel het uitlenen van materialen uiteraard nog steeds één van de kerntaken is, hebben veel bibliotheken zich opnieuw uitgevonden. Openbare bibliotheken zijn anno 2018 ontmoetingscentra geworden waar allerhande activiteiten worden georganiseerd. Lidmaatschap is geen voorwaarde meer om een bibliotheek te bezoeken. In 2018 gaf de VVBAD (De Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek, Archief en Documentatie) opdracht voor een vervolgonderzoek.
De uitdagingen
Het onderzoek werd uitgevoerd via MOTUS. De flexibiliteit van dit softwareplatform diende te waarborgende dat:
- resultaten vergelijkbaar zijn met het onderzoek uit 2014;
- resultaten vergelijkbaar zijn tussen bibliotheken onderling;
- de vragenlijst desondanks aangepast werd aan de veranderingen die bibliotheken hebben ondergaan;
- de vragenlijst ruimte liet voor vragen specifiek voor een bepaalde bibliotheek; en
- de rekrutering van respondenten verder ging dan alleen geregistreerde leden (immers, bibliotheken zijn bv. ook ontmoetingscentra).
“MOTUS biedt de flexibiliteit om binnen een vergelijkend onderzoek tevens de unieke context van elke bibliotheek voor te leggen aan de gebruiker en hierover hun mening te leren kennen.”
Het onderzoek
Tussen februari en juni 2018 werden de bibliotheekgebruikers, in de breedste zin van het woord, uitgenodigd om aan het onderzoek deel te nemen. Via de landingspagina (www.bib2018.be) selecteerden zij hun eigen bibliotheek en vulden de algemene vragenlijst in alsook een vragenlijst specifiek voor hun bibliotheek. Elke bibliotheek krijgt na afloop een gepersonaliseerd rapport. De resultaten worden gebruikt om de werking van deze bibliotheken te evalueren en verbeteren waar nodig.
Het gebruikersonderzoek in cijfers
- 107 openbare bibliotheken namen deel aan het onderzoek;
- 61 bibliotheken voegden unieke vragen toe;
- Meer dan 45.000 bibliotheekgebruikers hebben hun mening gegeven;
- De enquête stond 5 maanden online;
- De gemiddelde invultijd bedroeg 28 minuten.